|
KLIMAT
Stosunki klimatyczne Ojcowskiego Parku Narodowego są uwarunkowane
niezwykle zróżnicowaną rzeźbą, a w związku z tym zmiennością
ekspozycji, dużymi deniwelacjami terenu oraz stopniem pokrycia
przez szatę roślinną. Klimat Parku ma cechy klimatu górskiego
m.in. pod względem rozkładu nasłonecznienia, dużych amplitud
dobowych temperatur powietrza, częstych inwersji, niskich niedosytów
wilgotności.
Wg regionalizacji klimatycznej E. Romera, obszar OPN i okolic został
zaliczony do regionu Wyżyn Środkowych, Krainy Śląsko-Krakowskiej,
odznaczającej się skróceniem pośrednich pór roku, tzw. szarugi
jesiennej i wiosennej. W rejonie Ojcowa szarugi trwają tylko 55 dni
rocznie (w Karpatach - 67 dni, nad Bałtykiem aż 87 dni).
Ojcowski Park Narodowy odznacza się wyraźną odrębnością
klimatu. Nasłonecznienie zboczy, silnie uzależnione od rzeźby i
ekspozycji odgrywa dużą rolę w kształtowaniu się stosunków
mezo- i mikroklimatycznych, termicznych i wilgotnościowych.
Stosunki termiczne wykazują szczególnie ścisłe powiązania z rzeźbą
terenu. Średnia temperatura roku na wierzchowinie wynosi 7,5oC, na
stokach o ekspozycji pn. 6,6oC, natomiast na dnie doliny 6,2oC (dla
Krakowa średnia temperatura roczna wynosi 8oC).
W przekrojach poprzecznych Dolin Prądnika i Sąspowskiej zaznaczają
się duże kontrasty termiczne i wilgotnościowe. Jeśli np. na skałkach
o wystawie pd. temperatura w przyziemnej warstwie powietrza w letni
dzień o ok. godz. 12 osiąga wartość 60oC, to w lesie jaworowym
na pn. stoku tylko 22oC. Amplituda temperatur w tych siedliskach
dochodzi więc niemal do 40oC.
Stosunki termiczne wpływają także na długość termicznych pór
roku. Termiczna zima (okres, w którym średnia dobowa temperatura
jest niższa od 0oC) na wierzchowinie jest krótsza o dwa tygodnie
niż w dolinach, natomiast lato (średnia dobowa temperatura
przekracza 15oC) jest na wierzchowinie dwukrotnie dłuższe niż w
dnach dolin.
Przeciętna suma opadów również wykazuje pewne zróżnicowanie.
Najwyższe opady notuje się na zboczach o ekspozycji pn. i na
wierzchowinach (824-830 mm), mniejsze natomiast w dnach dolin, które
pozostają w tzw. cieniu opadowym. Dolina Prądnika, większa i
szersza, otrzymuje średnio 773,7 mm opadu rocznie, a Sąspowska - o
węższym dnie - tylko 748,7 mm. W ciągu roku notuje się przewagę
opadów letnich nad zimowymi. Miesiące letnie (VI-VIII) dostarczają
aż 40% rocznych opadów. W ciągu ostatnich kilku lat obserwuje się
niewielki spadek wielkości opadów, chociaż zdarzają się
anomalie pogodowe. W maju 1996 r. we wsi Sułoszowa, w bezpośrednim
sąsiedztwie OPN dwukrotnie (15 i 18 V) wystąpiła powódź
spowodowana deszczami nawalnymi. Wody zalały łąki w Dolinie Prądnika
i wyrządziły znaczne straty materialne. W lipcu 1997 r. miesięczny
opad w Ojcowie wyniósł aż 258,7 mm, podczas gdy zazwyczaj opad w
tym miesiącu w rejonie OPN nie przekracza 100 mm. Liczba dni z
pokrywą śnieżną waha się średnio od 50 do 107. Śnieg leży krócej
na wierzchowinie (Biały Kościół - 50 dni, Smardzowice - 62 dni),
najdłużej zaś w dolinie Sąspowskiej (107 dni).
Na wierzchowinie przeważają wiatry z kierunków zach. W dnach
dolin wiatry są słabsze i wieją wzdłuż ich osi, a mniejsze
doliny i wciosy są zaciszne. Charakterystyczna jest duża ilość
cisz (w miesiącach IX, XI, III), które sprzyjają powstawaniu
inwersji termicznych. Doliny odznaczają się dużą wilgotnością
i wykazują pod tym względem pewne analogie z wyższymi partiami gór.
Mikroklimat Doliny Prądnika jest nieco łagodniejszy niż Doliny Sąspowskiej;
w pierwszej notuje się wyższe temperatury na zboczach o ekspozycji
zach. niż wsch. i mniejsze kontrasty termiczne. W czasie pogody
deszczowej i pochmurnej różnice termiczne ulegają znacznemu złagodzeniu,
a wilgotnościowe zacierają się.
Na obszarze Parku dr J. Klein wyróżnił aż 20 wyraźnie różniących
się między sobą jednostek mikroklimatycznych uzależnionych od
szaty roślinnej (głównie leśnej), podłoża i rzeźby oraz mających
również udział w wyjątkowym zróżnicowaniu środowiska
geograficznego Parku.
|
