|
STOSUNKI
WODNE
Dorzecze Prądnika jest typowym obszarem krasowym, wyróżniającym
się małą ilością potoków i dolin stale odnawianych oraz znaczną
przewagą mniejszych dolin i wąwozów odwadnianych okresowo. Osią
hydrograficzną dorzecza jest potok Prądnik, lewy dopływ Wisły,
wpadający doń w Krakowie pod nazwą Białucha. Jedynym stałym dopływem
Prądnika na terenie Parku jest Sąspówka, a poniżej jego granic -
Korzkiewka. Powierzchnia całego dorzecza Prądnika wynosi 195,2
km2, z czego w granicach OPN leży 21,4 km2 (łączna długość
potoków - 16,6 km, w tym Prądnik - 12,2 km).
Potoki Prądnik i Sąspówka są zaopatrywane w wodę przez ok. 20
źródeł szczelinowo-krasowych (zwanych również wywierzyskami),
występujących na poziomie den dolinnych, często w korytach potoków
lub w ich pobliżu. Mają one wydajność najczęściej do 10 l/s, a
niektóre nawet kilkadziesiąt l/s; w ostatnich latach jednak ich
wydajność spada. Wody źródeł odznaczają się dużą czystością
i niską temperaturą, która ulega małym wahaniom, zwłaszcza w
okresie letnim (od 8,5 do 10oC).
Źródła są naturalnymi wypływami wód podziemnych, które w
okolicach Ojcowa układają się w trzech piętrach wodonośnych.
Największą rolę w kształtowaniu stosunków hydrogeologicznych
odgrywa piętro w wapieniach jurajskich, charakteryzujące się
szerokim rozprzestrzenieniem i dużymi zasobami wód. Piętro
kredowe pojawia się jedynie w okolicach Skały i ma niewielkie
znaczenie, a najmniejszą rolę odgrywa najwyższe piętro wodonośne
- czwartorzędowe.
Średnie stany roczne i miesięczne wód Prądnika i Sąspówki
wykazują duże wyrównanie. W rocznym przebiegu wodostanów Prądnika
wyróżniają się dwa maksima - wczesnowiosenne lub zimowe i
letnie; najniższe stany przypadają na miesiące zimowe (I, II) i
jesienne (XI, XII). Średni przepływ Prądnika wynosi 370 l/s, a Sąspówki
120 l/s. Obydwa potoki odprowadzają rocznie z całego dorzecza (na
granicy Parku w Prądniku Korzkiewskim) przeciętnie 11 670 000 m3
wody, przy czym największe dopływy notuje się w VII i VIII,
najmniejsze zaś w I i II.
Ostatnio spada nie tylko wydajność źródeł, zmniejszają się też
przepływy potoków; jest to spowodowane powiększaniem się leja
depresyjnego w związku z kopalnianą eksploatacją rud cynku i ołowiu
w rejonie Olkusza.
W stosunkach wodnych Ojcowskiego Parku Narodowego pewną rolę
odgrywają również podmokłe łąki na terasach zalewowych wzdłuż
potoków oraz kilkanaście stawów rybnych (pod zamkiem w Pieskowej
Skale i u wylotu Doliny Sąspowskiej), które gromadzą spore ilości
wody. Dodatni wpływ na bilans wodny OPN miały dwa ostatnie lata
1996-1997, w których wystąpiły zwiększone opady.
Osobne zagadnienie stanowi czystość wód powierzchniowych na
terenie Parku. Potok Prądnik jest stale zanieczyszczany ściekami z
mleczarni w Skale oraz lokalnymi źródłami zanieczyszczeń na całej
swej długości, których liczba wzrasta. W Prądniku występują
nawet pewne gatunki roślin charakterystyczne dla wód silnie
zanieczyszczonych. Wody Sąspówki natomiast są czyste, chociaż
potencjalnym zagrożeniem jest dla nich wieś Sąspów położona w
odcinku źródłowym tego potoku. Dużą nadzieję na poprawę
czystości wód Prądnika stwarza oczyszczalnia ścieków w Skale
wybudowana kilka lat temu, która w niedługim czasie przejmie ścieki
również z terenu OPN.
Wody źródlane są w zasadzie czyste, ale niektóre ich parametry
badane ostatnio wskazują na stopniowe zagrożenie części źródeł,
zwłaszcza leżących w rejonie zwiększonej penetracji ludzkiej,
np. Krakowskiej Bramy.
|
