|
ZAGROŻENIE
WARTOŚCI KULTUROWYCH
(oprac. Jarosław Żółciak)
Istniejący zasób historycznych wartości kulturowych obszaru Parku
jest zagrożony w stopniu nie mniejszym niż przyroda. Położenie
OPN w obszarze podmiejskim największych aglomeracji w Polsce (Śląsk
i Kraków) o wysokiej gęstości zaludnienia, powoduje ciągłe
konflikty m.in. w dziedzinie ochrony krajobrazu. W okresie po II
wojnie światowej nastąpiła głęboka erozja prawa budowlanego,
nie istniał odpowiednik "policji budowlanej", działającej
w krajach zachodnioeuropejskich. Krajobraz terenów otaczających
Park, a nawet niektóre fragmenty historycznego krajobrazu OPN uległy
niekorzystnym przekształceniom, które nierzadko noszą cechy wręcz
dewastacji. Wsie zatraciły cechy rodzimej architektury jurajskiej.
Agresywne chemicznie powietrze i kwaśne deszcze zagrażają
elementom kamiennym zamków w Pieskowej Skale, Ojcowie oraz rzeźbom
zespołu sakralnego na Grodzisku. W niewątpliwy sposób zmniejszają
trwałość blaszanych pokryć dachowych zabytkowych wilii
uzdrowiskowych. Innego rodzaju zagrożeniem są nieodpowiednie
przekształcenia budynków. Podstawowym problemem w dziedzinie
ochrony zabytków jest brak funduszy na ich ratowanie. Dotyczy to w
równym stopniu właścicieli państwowych jak i prywatnych.
Na tym tle tym bardziej nie można pominąć relatywnie dużych
sukcesów. Najbardziej znany z tutejszych obiektów, zamek w
Pieskowej Skale, odrestaurowany przez Państwowe Zbiory Sztuki na
Wawelu, utrzymywany jest w znakomitym stanie. Środki Wojewódzkiego
Konserwatora Zabytków pozwoliły na wykonanie częściowych
zabezpieczeń ruin zamku ojcowskiego. Sukcesywnie jest restaurowany
nakładem parafii w Skale zespół pustelni bł. Salomei na
Grodzisku. Mieszkańcy Ojcowa odbudowali od podstaw "Bazar
Warszawski", zaś dyrekcja Parku, Polska Akademia Nauk i
Akademia Medyczna w Krakowie wykonują remonty użytkowanych przez
siebie willi uzdrowiskowych. Ze środków, przyznanych przez
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska, odrestaurowany został dawny
hotel zdrojowy "Pod Kazimierzem" i północne skrzydło
hotelu "Pod Łokietkiem". Sterowanie przebudową domów
mieszkalnych prywatnych właścicieli przyniosło ocalenie w kilku
przypadkach tradycyjnej formy. Jako bardzo dobrze utrzymany należy
określić park wokół zamku Pieskowej Skale, powoli, lecz
konsekwentnie przywraca się pierwotne walory parkowi zdrojowemu w
Ojcowie.
Ponadto wykonano, głównie staraniem Wydziału Architektury
Politechniki Krakowskiej i dyrekcji Parku szereg dokumentacji
inwentaryzacyjnych i studialnych zabytkowych obiektów (budynków,
zagród, układów urbanistycznych wsi, parków). Prace te objęły
również problematykę zagrożenia naporem inwestycyjnym i
zniekształcania krajobrazu.
|
