|
RUCH
I ZAGOSPODAROWANIE TURYSTYCZNE
Dolina Prądnika stanowiła dużą atrakcję turystyczną od dawna.
Do II wojny światowej ruch turystyczny zamykał się liczbą
kilkunastu tysięcy osób przybywających do Ojcowa w ciągu roku.
Obsługa ruchu turystycznego znajdowała się wówczas w rękach
Komisji Klimatycznej Uzdrowiska Ojców i Polskiego Towarzystwa
Krajoznawczego.
Ojców ma również bogate tradycje przewodnickie. Kroniki wymieniają
kilku zasłużonych przewodników, wśród których wyróżniali się
Mikołaj Dulewicz, Antoni Konwalenko, Antoni Ferdek, Franciszek
Kopciński i żyjący do dziś Władysław Filipowski. Dużą wartość
w zakresie XIX-wiecznej historii Ojcowa i krajoznawstwa ma księga
pamiątkowa (przechowywana w Muzeum Regionalnym PTTK w Ojcowie)
ofiarowana Mikołajowi Dulewiczowi przez Marcina Olszyńskiego w
1881 r., zawierająca wpisy wielu osób odwiedzających wówczas
Dolinę Prądnika.
Po II wojnie światowej model turystyki uległ daleko idącym
zmianom. Ojców, bazując na tradycjach wczasowo-uzdrowiskowych z
lat ubiegłych, nie był jednak w stanie pomieścić wszystkich
przybyszów, których liczba dochodziła niekiedy do 20 tys.
dziennie, zwłaszcza w dni świąteczne.
Organizacją ruchu turystycznego w Ojcowie zajęło się po wojnie
Nadleśnictwo Państwowe Ojców, a z czasem Biuro Obsługi Ruchu
Turystycznego tamtejszego Oddziału PTTK. W latach 50. skupiono w
Ojcowie całą bazę noclegową, gastronomiczną i towarzyszącą.
Przeważał wówczas ruch sobotnio-niedzielny, który na ogół słabo
ujęty w ramy organizacyjne, zagrażał przyrodzie Parku. Rozwijanie
turystyki w dużej skali stanęło w kolizji z ochroną przyrody
Doliny Prądnika. W pierwszych latach istnienia Parku liczba
przybywających tu turystów znacznie przekraczała dopuszczalne
granice pojemności turystycznej i wynosiła aż 240 osób na 1 ha w
ciągu roku, a roczna frekwencja dochodziła niekiedy nawet do
600-700 tys.
Ojcowski Park Narodowy był i jest nadal narażony na silną
penetrację turystyczną. Cały ruch skupia się w rejonie Parku
Zamkowego, Jaskini Łokietka, Krakowskiej Bramy, Pieskowej Skały, a
więc w ciasnej Dolinie Prądnika i wzdłuż niektórych szlaków
pieszych. Ruch turystyczny przybiera tu najczęściej dwie formy:
wypoczynek świąteczny i turystyka krajoznawcza, która staje się
ostatnio najbardziej rozwiniętą formą (ponad 70% turystów to młodzież
szkolna).
Realizacja podstawowych celów Parku wymaga uwolnienia Doliny Prądnika
z funkcji gospodarczych, wypoczynkowych czy rekreacyjnych, tym
bardziej, że istnieje możliwość zagospodarowania pozostałej części
Wyżyny, również atrakcyjnej pod względem krajoznawczym. W tym
celu funkcję turystyczną przejął utworzony w 1981 r. Zespół
Jurajskich Parków Krajobrazowych woj. krakowskiego. Także potrzeby
organizacji ruchu turystycznego uwzględnia zatwierdzony w 1963 r.
(zaktualizowany w 1970 r.) plan zagospodarowania przestrzennego
Ojcowskiego Parku Narodowego (opracowanie: M. Łuczyńska-Bruzda),
którego podstawowym elementem jest modernizacja i budowa dróg
obwodnicowych na obrzeżach Parku, nawiązujących do istniejącej
sieci drożnej: od strony zach. drogi głównej E-40 z Krakowa do
Olkusza (zbudowanej w l. 60.), zaś od wsch. drogi z Krakowa przez
Skałę do Wolbromia. W l. 1973-75 oddano do użytku dwie drogi
turystyczne: Jerzmanowice - Złota Góra (od drogi E-40 do ośrodka
gastronomicznego na Złotej Górze) i Sułoszowa - Wielmoża (przez
Kolonię Długą), umożliwiająca dojazd do Pieskowej Skały od
strony pn.
W l. 1981-82 powstały przy drodze E-40 dwa zajazdy turystyczne:
"Orle Gniazdo" w Białym Kościele [uaktualnienie: już nie istniejące!]
i "Krystyna" w Bęble - obydwa z restauracją i hotelem. W
planie zaprojektowano budowę pozostałych baz turystycznych na
obrzeżu Parku, przy drogach głównych i turystycznych, m.in. w
Jerzmanowicach, Skale, Wielmoży, Korzkwi. Plan przewiduje powstanie
zespołu turystycznego złożonego z restauracji, parkingu i stacji
benzynowej w rejonie nieczynnego kamieniołomu w Dużych Skałkach
na pd. od wsi Czajowice, a na końcu tej miejscowości, od strony
zach. Parku - zaplecza usługowego związanego ze zwiedzaniem
Jaskini Łokietka.
Zwiedzanie Parku jest możliwe pieszo, wyznakowanymi szlakami. W l.
1984, 1989 i 1992 dokonano znacznych korekt w przebiegu szlaków
turystycznych. W dalszej perspektywie przewiduje się wprowadzenie
pojazdów konnych i elektrycznych. Warto nadmienić, że mała
powierzchnia Parku uzasadnia konieczność całkowitego uwolnienia
go od pojazdów mechanicznych i turystyki motorowej. Realizując ten
cel zamknięto definitywnie w 1982 r. 5-kilometrowy odcinek drogi
jezdnej Murownia - Ojców (do parkingu przy ruinach zamku) przez
serpentyny dla pojazdów mechanicznych; zakaz nie dotyczy autobusów
PKS w komunikacji regularnej i stałych mieszkańców Ojcowa. Po
wybudowaniu brakujących dróg obwodnicowych będą zamykane kolejne
odcinki drogi biegnącej dnem Doliny Prądnika.
Usługi przewodnickie dla turystów świadczy tutejsze Koło
Przewodników PTTK [uaktualnienia: również EcoTravel (www.ecotravel.pl)].
Działalność dydaktyczną, zwłaszcza wśród młodzieży, podjął
również utworzony w 1991 r. Ośrodek Edukacyjno-Dydaktyczny
Ojcowskiego Parku Narodowego.
Tak zarysowana koncepcja organizacji ruchu turystycznego z
zachowaniem priorytetu dla turystyki pieszej i krajoznawczej
zagwarantuje prawidłową ochronę Ojcowskiego Parku Narodowego.
|
